नीति अभावमा स्थानीय तहले लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरणमा बजेट विनियोजन गर्न नसकेको गुनासो

सविना अछामे–
खोटाङ, बैशाख १८–नीति अभावमा जिल्लाका अधिकांश स्थानीय तहले लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरणमा बजेट विनियोजन गर्न नसकेको दिक्तेलमा आयोजित एक अन्तरक्रिया कार्यक्रमका सहभागीहरूले गुनासो गरेका छन् । पुरुष जनप्रतिनिधिले लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरणलाई नबुझेका कारण यससम्वन्धी नीति तथा बजेट विनियोजनमा बेवास्ता गरेको गुनासो गरेका हुन् ।
महिला, बालबालिका तथा जेष्ठ नागरिक शाखाका कर्मचारीले लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण नीति बनाउन प्रस्ताव राख्दा जनप्रतिनिधिले नै अनिच्छा देखाउने गरेको उनीहरूको गुनासो छ । पुरुष जनप्रतिनिधि लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरणको बजेटलाई तत्काल परिणाम दिने खालका भौतिक पूर्वाधारमा मात्र खर्च गर्ने गरेको बताएका छन् ।
दलित महिला केन्द्र नेपालद्धारा सञ्चलित शी लिड्स (महिला नेतृत्व) कार्यक्रम अन्तरगत बैशाख १७ गते दिक्तेलस्थित होटल शुभदिनमा आयोजित अन्तरक्रिया कार्यक्रममा सहभागीले त्यस्तो धारणा राखेका हुन् । दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाका प्रवक्ता दिनेश घिमिरेले भने नगरमा आगामी वर्ष लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण नीति तयार पार्ने प्रतिवद्धता जनाएका छन् । अन्तरक्रिया कार्यक्रममा प्रत्येक पालिकाबाट प्रमुख तथा अध्यक्ष, उपप्रमुख तथा उपाध्यक्ष, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत, विधायन समितिका संयोजक तथा सदस्य, महिला शाखा, सामाजिक विकास शाखा गरी छ÷छ जनालाई सहभागी गराइएको थियो ।
१० स्थानीय तहमध्ये दुई स्थानीय तहले मात्रै लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण नीति तयार पारेको पाइएको सहभागीहरूले बताएका छन् । यसमध्ये हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका र खोटेहाङ गाउँपालिकाले नीति तयार पारेको पाइएको उनीहरूले बताएका हुन् । हलेसी तुवाचुङ नगरपालिकाले लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण नीति २०७९, २०८० मङ्सिर १० गते वेवसाइटमै प्रकाशित गरिसकेको छ । खोटेहाङ गाउँपालिकाले भने लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण नीति तयार पारे पनि वेवसाइटमा प्रकाशन गरेको देखिदैन । अन्य ८ स्थानीय तहले भने लैङ्गिक समानता तथा सामाजिक समावेशीकरण नीति तयार गर्न सकेका छैनन् ।
निर्वाचित महिला वडा सदस्य तथा दलित महिला वडा सदस्यको क्षमता अभिवृद्धि गर्दै प्रभावकारी भूिमका निर्वाह गर्न÷गराउन सक्षम बनाउने लक्ष्यले शी लिड्स परियोजनाले नेतृत्व विकाससंग सम्बन्धित विषयवस्तुमा सहजीकरण गर्दै आएको छ ।
स्वीस सरकार विकास नियोग र अस्टे«लियन एडको आर्थिक सहयोगमा दलित महिला केन्द्र नेपालले आईएफईएसको साझेदारीमा जिल्लाका आठ स्थानीय तहमा शी लिड्स कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको हो । जिल्लाको दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी र हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका तथा ऐसेलुखर्क, खोटेहाङ, जन्तेढुङ्गा, दिप्रुङ चुइचुम्मा, साकेला र रावाबेसी गाउँपालिकामा परियोजना सञ्चालन भइरहेको छ । अन्तरक्रिया कार्यक्रममा सहजकर्ता शरु जोशीले समावेशीकरण नीतिसम्वन्धी कार्यपत्र प्रस्तुत गरेकी थिइन् । कार्यक्रममा सबै स्थानीय तहका प्रमुख तथा अध्यक्ष, उप्रमुख तथा उपाध्यक्ष सहभागी हुनु पर्नेमा दिक्तेल रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिकाका प्रमुख तीर्थराज भट्टराई, रावाबेसी गाउँपालिकाका प्रमुख फटिककुमार श्रेष्ठ र साकेला गाउँपालिकाकी उपप्रमुख बिर्सिका राई मात्र सहभागी थिए ।